روز جمعه 12 آبان، چهل و ششمین جلسه «هزار صدا» برگزار شد. در این برنامه که با محوریت موسیقی سنتی اجرا میشد، کامبیز روشنروان به عنوان کارشناس آهنگسازی و نوازندگی، سالار عقیلی به عنوان کارشناس آواز و اهورا ایمان به عنوان کارشناس شعر و ترانه حضور داشتند.
ابتدا آرش نصیری، مجری و مدیر جلسه با خواندن غزلی از زندهیاد حسین منزوی جلسه را آغاز کرد:
ای خون اصیلت به شتکها ز غدیران
افشانده شرفها به بلندای دلیران
جاری شده از کرب و بلا آمده و آنگاه
آمیخته با خون سیاووش در ایران
تیتراژ برنامه هم به زندهیاد نادرگلچین تقدیم شد که در آخرین روز تابستان امسال و قبل از تولد 81 سالگیاش در گذشت. مطابق معمول اولین اجرای جلسه توسط گروه برگزیده دورهی قبل صورت گرفت و گروه «چکاد» با خوانندگی جابر برزگر، با نوازندگی محمد گلشاييان (تار)، محمدرضا لطفي (ني) و سياوش عظيمي(تمبك) به اجرای آثار خود پرداختند.
کامبیز روشنروان در ابتدای صحبتهایش گفت: «امیدواریم این برنامه و برنامههایی از این دست کمک کنند که درک بهتری از موسیقی و نحوه اجرای آن پیدا کنیم. مشکلی که امروزه دامنگیر موسیقی ما شده این است که متأسفانه ما منتقد موسیقی به معنی جدی نداریم. ما نیاز داریم که منتقدین نکات مثبت و منفی آثار را بیان کنند تا آثار حرفهایتر و با اشکالات کمتری تولید و باعث رشد موسیقی ما شود و مردمیکه به کنسرتها میروند یا آهنگها را میشنوند بدانند این آثار از چه لحاظی اهمیت دارند و نقاط ضعف و قوتشان کجاست. از دید من، این دست برنامهها از مهمترین راههایی است که میتواند به نسل جدید موسیقی ما برای ارتقای خود در دانش هنری و تواناییهای اجرایی کمک کند.»
سالار عقیلی خطاب به مدیر و مجری برنامه، آرش نصیری گفت: «از شما تشکر میکنم که در اوضاع نا به سامان موسیقی فعلی این دست برنامهها را برگزار میکنید و امیدوارم راهی باشد برای جوانها تا استعداد خود را محک بزنند. برپا کردن این دست جلسات جای تشکر دارد.»
اهورا ایمان در ابتدای صحبتهایش ضمن خوشحالی از اینکه در کنار یکی از بزرگان موسیقی ایران یعنی استاد روشنروان و همچنین یکی از بهترین صداهای موسیقی ایران یعنی سالار عقیلی قرار گرفته گفت: «در کنار سالار عقیلی نشستن و صحبت از صدای خوش جرأت میخواهد. خوشحالم که در خدمت دوستان هستم و امیدوارم جلسه خوبی داشته باشیم.»
سپس آرش نصیری به عنوان اولین تیم از گروه «رها» از یزد دعوت کرد که اعضای آن را معین آقایی (خواننده)، نعیمه عطارها (همخوان)، عرفان کوچه باغی (تار و سه تار)، علی دهقانی (تنبور و بم تار)، محمدصالح کریمی (سنتور )، فرزاد امینی (تنبک)، محمد مهدی کریمی (دف) تشکیل میدهند. این گروه دو تصنیف «جام عشق» با شعری از حضرت حافظ و تصنیف «بی آبی» را اجرا کردند.
روشنروان در مورد اجرای این گروه گفت: «این اجرا اجرای خوب و پختهای بود و از شعر و ملودی و تنظیم قطعات لذت بردم اما ای کاش در نمراتی که باید لحاظ میشد تنظیم و گروهنوازی را اضافه کنید. اجرای شما از گروهنوازی و تنظیم خوبی برخوردار بود . نکتهای که بسیار حائز اهمیت است این است که گروهی که به این زیبایی اجرا کرده، باید ورود بهتری به صحنه داشته باشد. طبیعتا ورود موثر به صحنه و رعایت آداب صحنه در نظر مخاطب خیلی اثرگذار است.»
سالار عقیلی گفت: «کار بسیار خوبی ارائه کردید و از گروه منسجمی برخوردار هستید. اما همان طور که استاد روشنروان گفت، حرکاتی مثل پا زدن در حین اجرا ممکن است موجب پرت شدن حواس مخاطب شود.»
اهورا ایمان بعد از خوش آمدگویی به اعضای گروه گفت: «این که گروهی از یزد با توجه به محدودیتهای موسیقی برای اجرا بیاید اتفاق خوبی است اما این باعث نمیشود که در بررسی کلام سختگیری نکنم. حالا که گروه شما نظر اساتید را جلب کرد، کاش در انتخاب شعر قطعه دوم هم دقت بیشتری میکردید. کار اول نمره خوبی میگیرد و از ترجیعبند بسیار زیبایی برخوردار است. «پر کن قدح که بی می، مجلس ندارد آبی...» هر چقدر که در انتخاب تصنیف اول قوی عمل کردید در تصنیف دوم این اتفاق نیافتاده و در هیچکدام از ابیات تصنیف دوم ارتباطی بین دو مصرع وجود نداشت: صدای پای آب آید به گوشم/ که فریادی کشد اینک خموشم، به من ظلم و ستم کردید بسیار/ طبیعت میشود یکباره بیمار، صدایمکن صدایم کن بگوشم/ طنین زندگی را میفروشم. این موسیقی خوب نباید کلامی در حد کلام کارورزهای کارگاههای شعر و ترانه داشته باشد و به نظرم حتماً در مورد این تصنیف تجدید نظر کنید و شعرش را تغییر دهید. تلفیق ملودی با کلام در این اثر خوب اتفاق نیفتاده و همچنین ضعف تألیف در کار به چشم میآید. به طور مثال در مصرع صدایم کن صدایم کن به گوشم. مشخص نیست که منظور این است که در گوشم صدا کن یا من به گوش هستم و آماده شنیدن. طبیعتاً اتفاقی که این جا رخ داده ضعف تألیف محسوب میشود. یعنی جایی که سراینده نمیتواند آنچه مد نظرش است را به صورت صحیح به مخاطب منتقل کند. وجه شبه هم در هیچکدام از ابیات تصنیف دوم وجود نداشت.»
بعد از نقد اولین گروه، نصیری حضار را به دیدن یک ویدیوی 5 دقیقهای از خلاصه صحبتهای زنده یاد نادر گلچین در جلسات پیشین هزار صدا دعوت کرد.
دومین گروهی که برای اجرا روی صحنه آمد گروه نوای ارغنون از شهرکُرد بود که اعضایش را آهنگساز و نوازنده تار : محمدعلى كرمى، نوازنده كمانچه : سينا ميرى، نوازنده سنتور : فاطمه مبينى، نوازنده تنبك : حسين محبى، آواز : احمد يوسفى تشکیل میدادند. این گروه یک شعر از حضرت حافظ و یک تصنیف از شهریار را اجرا کردند.
روشن روان گفت: «همان موردی که در مورد عدم رعایت آداب صحنه گفتم در مورد گروه شما هم صدق میکند. ترتیب ورود باید هماهنگ باشد و وقتی که نفر اول پا به صحنه میگذارد نفر دوم هم پس از وی وارد صحنه شود.این شکل از ورود میتواند برای مخاطب بازدارنده باشد. مورد دیگر این که چرا وقتی یکی از اعضا در حال کوک کردن ساز خود است بقیه اعضا در حال نواختن ساز هستند؟ شروع گروه شما شروع نامطمئنی بود و در این مواقع است که سرپرست گروه نقش حیاطی دارد. سرپرست گروه هم باید جایی بنشیند که به همه اعضای گروه مسلط باشد و این که در نشستن دقت نمیکنید مشکل جدید است. سعی کنید شروع بیرمق را از گروه خودتان دور کنید. نوازندگان خوبی هستید و میتوانید پیشرفت بیشتری داشته باشید.»
سالار عقیلی درباره این اجرا گفت: «شما هم در ورود فاصله زیادی داشتید و باید به این مورد دقت کنید. موضوع بعدی انرژی روی صحنه و ارتباطی که با هم برقرار میکنید میتواند برای مخاطب جذاب باشد ولی متاسفانه این در گروه شما دیده نمیشد. به هر حال باید فرقی میان گوش دادن موسیقی به صورت ضبط شده با اجرای زنده باشد. یکی از دلایل رفتن مخاطب به کنسرت و دیدن موسیقی به صورت زنده، نمایشی که روی صحنه اجرا میشود است وگرنه موسیقی ضبط شده از کیفیت بهتری هم برخوردار است. در مورد صدا چون کاملاً مشخص بود که سرما خوردهاید نمیتوان نقد خاصی داشت اما خب طبیعتاً باید به حرکات دست خود و دیگر مناسبات اجرا دقت بیشتری داشته باشید.»
اهورا ایمان در ابتدای صحبتهایش گفت: «شباهتی در ملودی شما با یکی از آثار میرزا علی اکبر شیدا به گوشم خورد (
امشب به بر من است آن مایه ناز
/ یا رب تو کلید صبح در چاهانداز) ولی در آن اثر شوق وصال وجود داشت اما در کار شما غم به گوش میخورد و این انتخاب چندان مناسبی نیست. مسئله بعدی مسئله مشکل در تلفیق است که از دیرباز وجود داشته است.»
آوای سیاهکل آخرین گروهی بود که برای اجرا روی سن آمد. اعضای این گروه عبارت بودند از: رضا علوي تار، بهزاد زمانی سنتور، فرشاد بالایی کمانچه، بیژن افریدون تنبک، شیدا دادراست سه تار، سانیا شکری همخوان، علی زحمتکش خواننده. این گروه دو اثر با اشعار مهدی اخوان ثالث و شفیعی کدکنی اجرا کردند.
روشن روان در صحبتهایش خطاب به زحمت کش گفت که شما صدای پرقدرت و زیبایی دارید، ولی مشکل تلفیقی در شعر و موسیقی دارید که چندین جا مفهوم را عوض میکند.در مورد زیرصداهایی که در اواخر اجرا داشتید باید گفت که صداها درست به گوش شما نمیرسد.یعنی اختلاف ریتم دارید که باید بیشتر به آن دقت کنید.
سالار عقیلی گفت: «در اوج باید دقت بیشتری به ساز داشته باشید. یعنی یک گوش شما باید به ساز باشد و گوش دیگر به آواز خودتان.این که شما شعر نو برای این اجرا انتخاب کردید خیلی خوب است اما باید تلفیق آواز با شعری که خواندید هماهنگ باشد اما مشکل داشت.»
بعد از نقد آخرین گروه بامداد فلاحتی به همراه دو نوازنده به عنوان مهمان ویژه برای اجرا روی سن آمد. سياوش اسماعيلى، نوازنده عود و سه تار و مهدى نظامدوست، نوازنده كوزه و دف نیز او را در این اجرا همراهی کردند.
او در ابتدای صحبتهایش گفت که قرار بود یکی از آثار زنده یاد گلچین را اجرا کنم ولی به دلیل زمان کم و به دلیل آن که خود استاد با ظرافت و لطافتی خاصی اجرا میکردند من اثری از ایشان آماده نکردم. اما دو تصنیف با حال و هوای عاشورایی با اشعاری از دوست عزیزم جناب آقای سید شهابالدین موسوی با ملودیهای خودم و با تنظیم دوستانم پویا سرایی و داوود ورزیده که شاید در ایام محرم از شبکههای رادیویی شنیده باشید. اجرای بامداد با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد.
اما پایان بخش مراسم با معرفی برگزیدگان همراه بود. به تصمیم کارشناسان جلسه گروه رها از یزد به عنوان برترین گروه انتخاب شد و با اهدای لوح از آنان تقدیر به عمل آمد.
بعد از اهدای جوایز آرش نصیری گفت: «میخوام به صورت بداهه چیزی بگویم. واقعا شما دلتان میآید سالار عقیلی روی صحنه باشد و نخواند؟ و بدون هماهنگی قبلی از سالار عقیلی خواست که یکی از قطعات خود را اجرا کند و عقیلی هم این قطعه مشهور و زیبا را خواند: «نسیم سحر بر چمن گذر کن/ ز ما بلبل خسته را خبر کن»
به این ترتیب جلسه آبان ماه هزار صدا در حوزه موسیقی سنتی به اتمام رسید.
یکی از اتفاقات خوب جلسه تعیین جوایزی از طرف مهمانان ویژه این برنامه بود. دکتر سعید منصور افشار، صاحب برند مشهور هوراند که از معتبرترین برندهای حوزه محصولات صوتی و نور است، هدایایی نفیسی را برای هریک از اعضای گروه برگزیده یعنی گروه رها از یزد تعیین کرد و دکتر علیمردان شیبانی هم که از پیشکسوتان کارآفرینی و برزگان نساجی ست مبلغ دومیلیون جایزه در نظر گرفت که به گروه ها اهدا شد.
مشعود فروتن، محمدرئوف قنبری، مهران مهرنیا، اردشیر بزرگ نیا، سینا بهمنش، دکتر مهدی موسوی، نرگس جعفری و زهره زمانی از مهمانان ویژه این برنامه بودند.
بنا بر اعلام آرش نصیری برنامههای بعدی هزار صدا اول آذر و شانزده آذرماه برگزار میشوند.